Từ "sekhet" trong chữ tượng hình của người ai cập cổ đại

Có rất nhiều những sự kiện lịch sử xoay quanh các giới không thuộc vào hệ nhị phân giới và được ghi nhận xuyên suốt lịch sử loài người. Theo như truyền thuyết tại vùng Lưỡng Hà, ở những ghi chép đầu tiên về nhân loại đã có nhắc đến những người không phải đàn ông cũng không phải phụ nữ. Trên những tấm phiến của người Sumer và Đế quốc Akkad từ thiên niên kỉ thứ 2 và năm 1700 trước Công nguyên đã mô tả những vị thần tạo ra những người này, vai trò của họ trong xã hội, và những từ ngữ về các loại người khác nhau. Trong đây còn bao gồm những người thái giám, những người phụ nữ không thể hoặc không được phép có con, những người đàn ông sống như một người phụ nữ, người liên giới tính, người đồng tính và những người khác.[64][65][66] Những văn tự của người Ai Cập cổ đại từ những năm 2000-1800 trước Công nguyên đã ghi nhận về sự tồn tại của ba giới, đó là: nam (tie), sekhet (sht), và nữ (hemet) theo đúng trật tự như vậy. Sekhet thường được dịch ra là "thái giám", nhưng đó chỉ là sự quá đơn giản hóa về ý nghĩa của hạng mục giới này. Chính bởi vì tầm quan trọng của nó, đây có thể là một mục về giới/giới tính mà không phải nam hay nữ. Bức vẽ tượng hình cho sekhet là một nhân hình đang ngồi thường có nghĩa là một người đàn ông, nhưng từ này không hề bao gồm chữ tượng hình khác mô tả bộ phận sinh dục. Từ chỉ nam giới thường bao gồm một người đàn ông và dương vật được thể hiện ra. Ít nhất thì, sekhet cũng có thể chỉ một người hợp giới đồng tính nam, theo nghĩa hiểu là họ không thể sinh con, và không nhất thiết phải là một người đã bị thiến. Các nhà khảo cổ học thường đặt ra các câu hỏi rằng liệu người Ai Cập cổ đại có thiến con người hay không, bởi bằng chứng vẫn còn đang thiếu.[67][68]

Đạo Do Thái giáo công nhận sự tồn tại của 6 giới, trong đó có 2 giới là nam và nữ, 4 giới còn lại mang tên lần lượt là Androgynous, Tumtum, Ay’lonit và Saris.[69]

Thomas Hall (1603 - sau 1629) là một người hầu Anh quốc tại vùng thuộc địa Virginia. Hall được nuôi dạy như một người con gái, sau đó hiện diện như một người đàn ông nhằm tham gia vào quân đội. Sau khi rời khỏi quân đội, Hall thay đổi thể hiện giới của mình giữa tính nam và tính nữ theo từng ngày, cho tới khi Hall bị buộc tội đã quan hệ tình dục với cả đàn ông lẫn đàn bà. Tùy thuộc vào việc một người là nam hay nữ sẽ phải nhận các hình thức phạt khác nhau. Qua nhiều lần giám định, kết quả về giới tính của Hall qua mỗi lần đều mâu thuẫn với nhau, từ đó kết luận rằng Hall là một người liên giới tính. Vào thời đó, luật pháp yêu cầu nếu tòa kết luận một người là liên giới tính thì người đó sẽ phải sống như một người nam hoặc nữ, tùy thuộc vào việc cơ quan của họ tuơng đồng với cơ quan của giống đực hay giống cái nhất. Trong trường hợp này, toà án kết luận rằng "anh ta là một người đàn ông và phụ nữ", và đưa ra chỉ thị rằng Hall sẽ phải mặc quần áo nam và quần áo nữ cùng lúc.[70][71] Tuy nhiên, liên giới tính không có quan hệ gì với phi nhị nguyên giới, và như vậy người liên giới tính có thể nhận diện bản thân là một người nam, nữ hoặc một hay vài giới nào khác. Hall dường như là một người liên giới tính không nhận diện bản thân hoàn toàn là nam hay nữ, có thể hiện giới linh hoạt và được công nhận là người mang hai giới tính.

Một bức chân dung của Public Universal Friend, được xuất hiện trong tiểu sử của Friend được viết bởi David Hudson vào năm 1821

Public Universal Friend (1752 - 1819) là một người truyền giáo vô giới, đã di chuyển xuyên suốt phía đông của Hoa Kỳ để tuyên truyền thuyết thần học dựa trên Giáo Hữu hội, nhóm mà vẫn luôn tích cực chống lại chế độ nô lệ. Friend tin rằng Chúa đã tái sinh mình từ một cơn ốm nặng ở tuổi thứ 24 với một linh hồn mới không có giới. Friend từ chối việc được gọi bằng tên khai sinh,[72] ngay cả trong giấy tờ pháp lý,[73] và yêu cầu mọi người không dùng bất kì đại từ xưng hô nào để chỉ mình. Những người đi theo tôn trọng những yêu cầu này, tránh đi việc sử dụng đại từ xưng hô ngay cả trong nhật ký riêng tư, và chỉ gọi là "the Public Universal Friend", hay ngắn gọn lại thành "the Friend", hay "P.U.F".[74] Friend mặc quần áo mà theo như thời điểm đó mô tả là trung tính, thông thường là áo choàng đen. Những người đi theo của Friend thường được biết tới là "Society of Universal Friend", và bao gồm người da đen, và những người phụ nữ không kết hôn thực hiện đảm nhận các vai trò và công việc được cho là của nam giới trong cộng đồng của họ.[75]

Jens Andersson là một người phi nhị nguyên giới sinh ra vào khoảng năm 1760 tại Gran, Na Uy với tên khai sinh là Marie Andersdotter và được chỉ định là nữ sau sinh. Người này sau đó chuyển tới Strømsø, Na Uy, vào năm 1778 và hiện diện như một người nam. Vào năm 1781, Andersson kết hôn với Anne Kristine Mortensdotter tại nhà thờ Strømsø gần Drammen. Sau hôn lễ, cô dâu bí mật nói với cho mục sư rằng cô nghĩ chồng của cô có thể là một người phụ nữ. Ngay lập tức, hôn lễ bị hủy bỏ, đồng thời Andersson cũng bị buộc tội thông dâm. Điều này được cho là "sự gian dâm chống lại quy luật của tự nhiên", tức bao gồm vô số những hình thức tình dục bị ngăn cấm khác, trong đó gồm hành vi tình dục giữa hai người phụ nữ. Theo pháp luật thời đó, bất kì hình thức thông dâm nào đều sẽ bị xử phạt bởi ngọn lửa thiêng. Andersson bị giám định, bị bỏ tù, bị tra hỏi. Vụ án được gọi là "Hiện tượng hèn hạ chống lại tự nhiên". Trong phiên tòa, Andersson được hỏi rằng: "Anh là đàn ông hay đàn bà?". Câu trả lời được ghi lại rằng: "Hand troer at kunde henhøre til begge Deele" ("Anh ấy nghĩ rằng mình là cả hai", hoặc "Anh ấy tin rằng mình thuộc về cả hai giới"). Bằng một cách nào đó, Andersson vượt ngục thành công, vậy nên phiên tòa không thể đưa ra được lời tuyên án cuối cùng. Ngoài ra, không có bất kì thông tin gì thêm về cuộc sống của người này. [76][77][78]

Romaine-la-Prophétesse là thủ lĩnh của một nhóm nô lệ bạo loạn trong khoảng 1791 - 1792. Romaine nhận diện là một nữ tiên tri, ăn mặc như một người phụ nữ, và cho rằng bị ám bởi một linh hồn nữ giới, nhưng đồng thời cũng nhận diện bản thân là con trai của Đức Mẹ Đồng Trinh, và sử dụng đại từ xưng hô chỉ nam để mô tả bản thân trong những lá thư ra lệnh. Theo những học giả thời nay, Romaine có thể là một người linh hoạt giới[79] hay chuyển giới,[79][80] hoặc cũng có thể là một người song giới.

Jennie June đã viết ba tác phẩm tự truyện: "The Autobiography of an Androgyne" (xuất bản năm 1918), "The Female-Impersonators" (xuất bản năm 1922), và "The Riddle of the Underworld" (được sáng tác vào năm 1921, tuy nhiên bị mất và được tìm thấy vào năm 2010).[81] Mục tiêu của June trong việc viết những cuốn sách này nhằm tạo nên một môi trường cho lớp thanh niên không tuân theo quy chuẩn về giới và tính dục, đồng thời nhằm ngăn cản lớp trẻ khỏi việc tự sát.[82]

Trong thời kì Chiến tranh Thế giới Thứ hai, một nghệ sĩ siêu thực người Do Thái Claude Cahun (người mô tả giới của họ là trung lập: "Nam? Nữ? Cũng còn tùy vào hoàn cảnh nữa. Chỉ có 'trung lập' là nhãn giới tôi thấy phù hợp nhất với mình")[83] cùng với bạn đời của mình, Marcel Moore (cũng là một người nghệ sĩ Do Thái chọn cho mình một cái tên trung tính) tham gia vào phong trào kháng chiến và hoạt động chống lại quân phát xít trong thời Pháp chiếm đóng nước Đức. Vào năm 1944, Cahun và Moore bị bắt bởi quân phát xít và bị tuyên án tử hình, tuy nhiên bản án không hề được diễn ra bởi vì hòn đảo nơi họ sống tách biệt hoàn toàn với phạm vi vùng của Đức bị chiếm đóng.[84]

Vào thế kỉ thứ 17, quy luật tiếng Anh đôi lúc quy cho những người có giới không thuộc hệ nhị phân sử dụng danh xưng "nó" (it/its), mặc dù đây là một cách chỉ mang tính miệt thị, nhưng đây lại được quan niệm là danh xưng phù hợp với ngữ pháp tiếng Anh nhất vào thời đó.[85] Đây là một ví dụ về sự công nhận pháp lý của những người nằm ngoài hệ nhị phân giới.

"They" đã được dùng làm danh xưng trung tính phù hợp với ngữ pháp tiếng Anh trong hàng trăm năm. Tuy nhiên, vào năm 1745, những người đề ra quy tắc ngữ pháp cho rằng điều này đã không còn phù hợp nữa. Lý do họ đưa ra đó là do danh xưng trung tính không tồn tại trong ngôn ngữ Latin (ngôn ngữ được cho là tốt hơn tiếng Anh), vậy nên tiếng Anh cũng không nên dùng. Thay vào đó, họ đề xuất nên sử dụng danh xưng chỉ nam (he/him) làm danh xưng trung tính.[86] Điều này đã khơi mào những tranh cãi xoay quanh những vấn đề về sự chấp nhận danh xưng trung tính trong tiếng Anh và đã được kéo dài trong suốt nhiều thế kỉ liền.

Vào năm 1992, ngay sau sự xuất bản của "Transgender Liberation: A Movement Whose Time Has Come" bởi Leslie Feinberg, thuật ngữ transgender đã được mở rộng ra và trở thành một thuật ngữ cho mọi sự đa dạng của giới nói chung.[87] Điều này được nêu bật vào năm 1994, khi mà nhà hoạt động quyền Kate Bornstein có viết rằng: "Tất cả các hạng mục của transgender có một điểm chung, đó là chúng phá vỡ một hay nhiều các quy luật về giới: "Điểm chung của tất cả chúng ta chính là ta đều là những người nằm ở bên ngoài các quy luật về giới, từng người một chúng ta".[88]

Lá cờ của cộng đồng người Đa dạng giới tại Valencia với thông điệp được viết ở trên: "Tuơng lai không phải là một hệ nhị nguyên"

Thuật ngữ "Genderqueer" bắt đầu được sử dụng vào giữa những năm 1990s bởi các nhà hoạt động quyền.[87] Riki Anne Wilchins thường được gắn với thuật ngữ này và họ cũng là người nhận bản thân đã đặt ra thuật ngữ ấy.[89] Wilchins sử dụng thuật ngữ này trong một bài viết vào năm 1995 được in trong ấn phẩm đầu tiên của In Your Face nhằm để mô tả những người không tuân theo vai trò giới.[90][91] Họ cũng là một trong số những người đóng góp chính trong tuyển tập Genderqueer: Những Tiếng Nói Vượt Ra Ngoài Hệ Nhị Phân được ra đời vào năm 2002.[92] Wilchins cũng khẳng định bản thân là một người Genderqueer trong tự truyện của mình được xuất bản vào năm 1997.[90]

Mạng internet đã phổ biến thuật ngữ này, khiến một lượng lớn người biết tới vô cùng nhanh chóng.[87] Vào năm 2008, tờ The New York Times đã sử dụng thuật ngữ Genderqueer.[87][93] Vào những năm 2010s, thuật ngữ này còn được phổ biến hơn khi càng nhiều người nổi tiếng công khai nhận dạng bản thân là những người không tuân theo vai trò giới.[94] Vào năm 2012, dự án Intersex & Genderqueer Recognition chủ truơng tán thành việc mở rộng các lựa chọn về giới trên giấy tờ pháp lý.[95] Vào năm 2016, Jamie Shupe là người đầu tiên được ghi nhận có giới phi nhị nguyên trên giấy tờ pháp lý tại Hoa Kì.[96]

Tuy rằng ta chưa biết được những người đầu tiên được ghi nhận dùng nhãn "Phi nhị nguyên giới" nhưng dường như thuật ngữ này đã được sử dụng từ thập kỉ đầu tiên của thế kỉ thứ 21.

Kể từ năm 2012, Ngày Quốc tế người Phi nhị nguyên giới được tổ chức vào ngày 14 tháng 7 với mục đích nhằm tôn vinh và tập trung vào những người phi nhị nguyên, sự thành công và những đóng góp của họ, đồng thời nâng cao nhận thức về sự tồn tại của họ cũng như những vấn đề mà họ phải đối mặt. Katje của Fierce Femme's Black Market, người đã đề xuất ngày này chọn ngày tháng như vậy bởi vì ngày 14 tháng 7 chính xác là ngày nằm giữa ngày Quốc tế Nam giới và ngày Quốc tế Phụ nữ.[97][98]

Vào năm 2013, một người dùng mạng xã hội tumblr đã đặt ra từ viết gọn cho phi nhị nguyên (non-binary) là Enby.[99][100][101]

Vào năm 2017, tại nước Mỹ, bang California đã thông qua bộ luật Gender Recognition Act để "đảm bảo rằng người liên giới tính, người chuyển giới và người phi nhị nguyên đang gặp phải vấn đề về giấy tờ có được sự công nhận pháp lý về bản dạng giới chính xác của họ".[102][103]

Vào năm 2018, bang Washington đã cho phép giới "X" được ghi trên giấy tờ,[104] với luật đã khẳng định rằng:

"X có nghĩa một giới nào đó mà không phải nam hay nữ, bao gồm, nhưng không chỉ giới hạn ở những giới sau: liên giới tính, vô giới, amalgagender, androgynous, song giới, bán giới, chuyển giới nam, linh hoạt giới, đa dạng giới, chuyển giới nữ, neutrois, phi nhị nguyên giới, toàn giới, giới tính thứ ba, chuyển giới, transsexual, Two Spirit và không xác định."[105]

Vào năm 2019, từ điển Collins thêm một mục cho từ "Non-binary".[106]